Kur'an İlimleri Edebiyatı (Hicri 10. Asra Kadar)
Mahmut Ayyıldız
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı
 
Kur’ân insan oğluna sunduğu ilimlerin yanında onu terbiye eden ve değişik yönleriyle hayatı ve ötesini açıklayan bir rehberdir. Onu anlamak, satır aralarına nüfuz etmek demektir; bu nüfuz ediş, müfessiri hem akla hem de kalbe hitap eden bir bilgeye dönüştürür. Kur’ân’ı kavramak aynı zamanda disiplinler arası bir bakış gerektirir. İşte bu ihtiyaçtan doğan "ulûmü'l-Kur'ân", dil bilimi, fıkıh, tarih ve hatta astronomi gibi çeşitli ilimleri ortak bir çatı altında birleştirir. Bu zengin bilgi hazinesinden beslenen müfessir, ilahi kelamı her çağın ve coğrafyanın özel şartlarına uygun biçimde yorumlayarak onun evrensel mesajını canlı ve anlaşılır kılar.
Elinizdeki bu çalışma ulûmü’l-Kur’ân literatürünün hicrî 10. asra kadar uzanan gelişimini konu edinmektedir. Araştırmanın odak noktasını, Kur’ân-ı Kerîm ile ilgili ilimlerin (ulûmü’l-Kur’ân) gelişim sürecini ve sistematik bir disiplin hâline gelmesini, geç klasik dönem olarak adlandırılan hicrî 10. asra kadarki seyri içinde incelemek oluşturmaktadır. Bu çerçevede söz konusu dönemde ortaya çıkan ilmî yönelimler, telif edilen eserler ve ulemanın geliştirdiği metodolojik yaklaşımlar, bütüncül bir perspektifle analiz edilmeye çalışılmaktadır.